Pionérkvinnene

Gjennom den store utvandringsperioden var menn i fleirtal blant utvandrarane, men svært mange kvinner emigrerte også. Nokre reiste saman med ektemann og barneflokk, etter ca 1880 reiste mange kvinner også som sjølvstendige personar, ikkje som kone, dotter eller søster til ein mann. Nokre var unge, andre godt vaksne. Dei reiste av ulike grunnar, både dårlege økonomiske og sosiale forhold, men kanskje handla det også om kva USA baud på: sjenerøse borgarrettar, religiøs fridom og politisk deltaking.

Nokre av kvinnene som reiste var pionérar i meir enn ei tyding. Agnes Mathilde Wergeland og Elise Wærenskiold var blant desse. Dei vart rollemodellar for kvinner verda over.

Agnes Mathilde Wergeland kjempa for rettferd for kvinner, ho var ein fin poet, og ho vann ein plass i den vitskaplege verda. Ho emigrerte til Amerika i 1890, i ei tid då landet blei løfta fram som kvinnesakas heimland. Før ho reiste til USA, hadde ho studert både i Tyskland og Sveits, der ho tok sin doktorgrad som den første norske kvinna.

I Amerika måtte ho slite for å vise at ho var dyktig, ved Bryn Mawr College og University of Chicago, før ho i 1902 vart utnemd til professor i historie og fransk ved University of Wyoming. Seinare vart ho dekan ved historisk fakultet, der ho vart heidra med bronseplate etter sin død.

Wergeland var modig, ho heldt ut og ho trudde på dei evnene ho var fødd med. Ho ville kjempe for å vinne ein plass i det overveldande maskuline akademiske samfunnet- og greidde det.

Elise Amalie Tvede Wærenskiold

Emigrerte til USA i 1848, fordi ho ynskte å frigjere seg frå alle dei xtradisjonelle banda og restriksjonane kvinner opplevde.

Etter at mannen hennar vart myrda i 1866, styrde ho farmen åleine. Ho var ei klartenkjande kvinne, og som forfattar vart ho respektert og sjølvstendig. Ho trudde at kvinner hadde same rett til arbeid og yrke som menn, men ho var like glødande når det gjald menneskerettar i det heile. Ho var sterk motstandar av slaveriet. Breva hennar ehim var meisterstykke, og slik fekk ho namnet Kvinna med pennen.

Monumentet over desse to føregangskvinnene vart avduka 6.juli 2007. Det er organisasjonen Daugthers of Norway(Døtre av Norge) i USA som står bak reisinga av minnet.

I ære og respekt for desse modige norske kvinnene som ved å emigrere til Amerika fekk realisert sine evner og draumar.

Sitat frå avdukinga, ved Janet L. Ruud, Lise Løken og Solveig Sandal frå norsk kvinnesaksrørsle